Το ’83 στας αρχάς μηνός του Απριλίου σατιρική εφημερίς, είδε το φως του ηλίου...

...Ο συγγραφέας ήτανε Σουρής ο θρυλικός
και εβαπτίσθη υπ’αυτού, εξαίφνης, «Ο Ρωμηός»…


Πολυγραφότατος, κωμαστής και ανεξάντλητος στιχοπλόκος, ο Γεώργιος Σουρής αποτελεί μιά περίπτωση εξαιρετικώς ιδιάζουσα στα ελληνικά γράμματα.
Η αποθέωσή του από μια μερίδα των κριτικών (στο σημείο να τον ανακηρύξουν τον μοναδικό και αδιαφιλονίκητο «εγγονό» του Αριστοφάνη), μέχρι την απόλυτη καταβαράθρωσή του από μερίδα άλλων (συγχρόνων του και μεταγενέστερων), τον καθιστούν στην χορεία των συγγραφέων που ανά τις εποχές και τα έθνη, αποτελούν «σημεία αντιλεγόμενα» της λογοτεχνίας. Η ομόφωνη πρόταση –μοναδική και ανεπανάληπτη- του ελληνικού Κοινοβουλίου του 1906, όμως, να τον θέσει υποψήφιο για βραβείο Νόμπελ καθιστά τον Σουρή φαινόμενο κατ’ εξαίρεση. (Μια άλλη ακριτομυθία που τρέφει το μύθο του Σουρή, είναι ότι γεννήθηκε στο Παυσίλυπον της Σύρας… Μοιραία ή όχι ο μακαρίτης ποιητής έμελλε να γίνει ο ίδιος «παυσίλυπον» με το έργο του…)
Εδώ όμως, θα ασχοληθούμε, ακροθιγώς, με την εφημερίδα που εξέδιδε ο Σουρής από τον Απρίλιο του 1883 ως τις 17 Νοεμβρίου 1918 (λίγο πριν το θάνατό του), με δύο μικρές διακοπές. Συνολικά εκδόθηκαν 1.444 φύλλα, μέσα στα οποία σχολίαζε έμμετρα τα της καθημερινότητας -ελληνικής και ξένης-, άλλοτε επιγραμματικά κι άλλοτε εκτενέστερα. Τακτικοί σχολιαστές αυτής της επικαιρότητας ήταν τα ξακουστά του δημιουργήματα, «Φασουλής και Περικλέτος, ο καθένας νέτος σκέτος» ή «Περικλέτος, Φασουλής, ο καθένας σεβνταλής»…
Η εφημερίδα ήταν εβδομαδιαία και αποτέλεσε μοναδικό παράδειγμα εγχώριας εφημερίδας που ήταν όλη σε στίχους, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και των διαφημίσεων…
(Τρέξατε ὅλοι στοῦ Γουδῆ τὰ πεταχτὰ βαπόρια!
Καμία πλῆξις μὲς σ’ αὐτά, καμία στενοχώρια.
Οἱ ναῦται τῶν, οἱ πλοίαρχοι, οἱ καμαρότοι κι ἄλλοι
καὶ ‘στὴ γαλήνη τρέχουνε κοντά σας καὶ στὴ ζάλη.
Κι ἂν εἶναι φουσκοθαλασσιά, ὁ κόσμος τὴν ξεχάνει,
κι ἀπὸ τὴν περιποίησι, οὒτ’ ἐμετὸς σὲ πιάνει-
μὰ πάντα τέτοιο πλοίαρχο θὰ εὕρεις εἷς τὴν πλώρη,
ποῦ δέ σου κάνει πιὰ καρδιὰ νὰ βγεῖς ἀπ’ τὸ βαπόρι.
Ἀμμ’ τί σου λὲν κι οἱ πράκτορες αὐτῆς τῆς Ἐταιρίας!
Καὶ στοὺς κυρίους ὁμιλοῦν, καθὼς καὶ στᾶς κυρίας.
Κι ἐνῶ δυὸ εἰσητήρια πηγαίνεις νὰ ζητήσεις,
ἀπὸ τὰ κομπλιμέντα τῶν καὶ τὶς περιποιήσεις
γίνεσαι πρῶτος φίλος τῶν, τρατάρουν καὶ τρατάρεις,
καὶ δέκα εἰσιτήρια σου ἔρχεται νὰ πάρης.)

«Ο Ρωμηός» αποτέλεσε εκδοτικό γεγονός και ήταν από τα πιο ευπώλητα φύλλα του τύπου της εποχής.
Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, και κάποιοι αναγνώστες του θέλησαν να στείλουν τα γράμματά τους εμμέτρως , προκαλώντας, όμως, έτσι, σε μερικές εξ αυτών των περιπτώσεων την σκωπτική και, μάλλον, άκομψη αντίδραση του εκδότη…
(Μία συμβουλή μου γιὰ μερικούς,
ποῦ στέλλουν στίχους ἐμετικούς:
Τοὺς στίχους παραιτήσετε,
τὶς ὥραις σας μὴ χάνετε,
κι ἄλλη δουλειὰ φροντίστε
καλλίτερη νὰ κάνετε.)
Κι ίδιοι οι στίχοι, όμως, του Ρωμηού, δεν χαρακτηρίζονταν πάντα από ευφυΐα και πρωτοτυπία- ιδιαίτερως, στα τελευταία χρόνια της ζωής της εφημερίδας…

Το μικρό αυτό αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί με το ποίημα του Σουρή «Εμπρός» -από το πρώτο πρώτο φύλλο του Ρωμηού- που αποτελεί και την αναγγελία της γεννησής του…

Ἐμπρὸς λοιπόν, ἂς βγάλωμε κι ἐμεῖς ἐφημερίδα,
ἀφοῦ καμιὰ δὲν ξέρουμε καλλίτερη δουλειά.
Ἀβάντι νὰ λυσσάξωμε κι ἐμεῖς γιὰ τὴν πατρίδα,
προτοῦ νὰ μᾶς λυσσάξουνε τοῦ δρόμου τὰ σκυλιά. […]

Τί διάβολο θὰ γράψουμε, γιὰ τοῦτο δὲν μᾶς νοιάζει.
Φθάνει νὰ πιῶ ἕνα καφφέ, νὰ πιῶ κι ἕνα τσιγάρο,
Κι ἰδέαις τὸ κεφάλι μου ἀμέσως κατεβάζει,
κι ἀμέσως τὸν κατήφορο εἰς τὸ χαρτὶ θὰ πάρω.

Τί θὰ γραφεῖ μὲς ‘στὸ Ρωμηὸ καθόλου δὲ μὲ μέλλει…
Κάθε Ρωμηὸς ποὺ ξαπλωθεῖ ὀλίγο στὴ λιακάδα,
ἀπὸ ἰδέαις ὑψηλὲς εὑρίσκει ὅσες θέλει…
Γιὰ γνώσεις ἄλλο τίποτε ἐδῶ εἰς τὴν Ἑλλάδα.

Θὰ εἶμαι δημοκρατικὸς κατὰ τᾶς περιστάσεις,
μὰ θαμαι καὶ βασιλικός. Θὰ εἶμαι ὅ,τι θέλω.
Θὲ νὰ γυρεύω κάποτε κι ἐγὼ ἐπαναστάσεις,
ἀλλ’ ὅμως καὶ στοὺς βασιλεῖς θὰ βγάζω τὸ καπέλο.

Ἀφοῦ ποτὲ λογαριασμὸ ‘στὸ κράτος δὲν θὰ δίνω,
Γιατί κι ἐγὼ τὸ κέφι μου σὰν ἄλλους νὰ μὴν κάνω;
Ρωμηὸς δὲν εἶμαι;…, ἔ! λοιπὸν θὰ γίνω ὅ,τι γίνω
καὶ βασιληὰ στὸ γοῦστο μου κανένα δὲν θὰ βάνω.

Πάντα μὲ στίχους θὰ μιλῶ μὲς ‘στῶν Ρωμηῶν τὴ σφαίρα,
κι οὔτε κανέναν Ἕλληνα ποτὲ θὰ χαιρετῶ,
ἐὰν μὲ στίχους δὲν μοῦ ‘πῆ κι αὐτὴν τὴν καλημέρα…
Εἰς ὄλαις τὶς ἰδέαις μου τὸ μέτρο θὰ κρατῶ.

Κι ἴσως οἱ στίχοι πιὸ ἀργὰ τῆς μόδας καταντήσουν,
καὶ ἴσως οἱ Πανέλληνες φυτρώσουν στιχουργοί,
καὶ τίποτε παράξενο μὲ στίχους νὰ ‘μιλήσουν
κι ὁ βασιληᾶς κι οἱ βουλευταὶ καὶ οἱ Πρωθυπουργοί.

Θὰ ἦναι ἀριστούργημα… ψυχή μου στὰ Πατήσια!
Λοιπόν, ‘στοὺς στίχους πέσετε, γυναῖκες, ἄνδρες, ὅλοι.
Κι ἔτσι μὲ στίχων τάγματα πιστεύω ὁλοΐσια,
νὰ πᾶμε καββαλάρηδες ‘στὴν ξακουσμένη Πόλι.