ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΑΤΤΙΚΗ, ΦΑΙΟ ΝΤΑΜΑΡΙ...

Τη σύγχρονη ιστορία της αττικής γης συνθέτουν οι μικρές ιστορίες των κατοίκων της. Οι πρόσφυγες, που πήραν μερικά μέτρα γης πέριξ του άστεως, στους πρόποδες των Τουρκοβουνίων και του Υμηττού κι αγωνίστηκαν να ξαναστήσουν εκεί, στα βράχια και στα ρέματα, το χαμένο βιός τους. Οι οικογένειες που έφταναν στην πρωτεύουσα απ' την περιφέρεια και στοιβάζονταν σε δωμάτια γύρω από μιαν αυλή, μετατρέποντας έτσι τις παλιές μονοκατοικίες σε "πολυκατοικίες". Οι κοπελιές, που τις έβαζαν οι γονείς εσώκλειστες σε "καλά σπίτια", παραδουλεύτρες, πλύστρες και μαγείρισσες ή για να μάθουν μια "τέχνη" κοντά σε έμπειρες μοδίστρες και κομμώτριες. Οι άντρες, που δούλευαν οικοδόμοι, εργάτες στα εργοστάσια, οδηγοί στα λεωφορεία και τα ταξί. Οι λίγοι επιχειρηματίες (...βιοτέχνες, έμποροι, μαγαζάτορες, ιδιοκτήτες αυτοκινήτων επαγγελματικής χρήσης κλπ) που ερχόμενοι στην πρωτεύουσα είχαν μια σιρμαγιά, αφού πρώτα έβγαλαν στο σφυρί την πατρογονική περιουσία κι οι ντόπιοι κάτοικοι των περιχώρων, ψαράδες, αγρότες κι εργάτες στα μεταλλεία και στα νταμάρια. Αυτοί είναι -μέσες άκρες- οι "κομπάρσοι" της ιστορίας... για τους "πρωταγωνιστές" έγραφαν οι κοσμικές στήλες των εφημερίδων και των περιοδικών ποικίλης ύλης της εποχής. Ο "Θησαυρός", το "Ρομάντζο", ο "Ταχυδρόμος" και άλλα λαϊκά περιοδικά του '50 και του '60, διαφήμιζαν -εμμέσως πλην σαφώς- εκτός από ηλεκτρικές κουζίνες ΠΙΤΣΟΣ , ψυγεία ΙΖΟΛΑ και κουβαρίστρες DMC και τον τρόπο ζωής των οικονομικώς ευκατάστατων στρωμάτων... ένα "life-style" επιφανειακό μεν, ελκυστικό δε. Ανέκαθεν και παγκοσμίως, άλλωστε, η καλύτερη και πιο εύκολη ζωή υπήρξε πρότυπο (...παραβλέποντας τη σοφή ρήση "το καλύτερο είναι εχθρός του καλού"). Από τα λίγα σημεία συνεύρεσης προνομιούχων και μη, ήταν οι υπαίθριοι χώροι αναψυχής. Τα βουνά και οι παραλίες της Αττικής ήταν ανοιχτά και προσβάσιμα για όλους, είτε κυκλοφορούσαν με ακριβά αυτοκίνητα, ντυμένοι με επώνυμα εκδρομικά συνολάκια, είτε σκαρφάλωναν στο τραμ "Ομόνοια-Πειραιάς" κι αργότερα στο λεωφορείο της γραμμής, με ντρίλινα κοστούμια και δροσερά φορέματα από "τσίτι με το μέτρο"...



Ύστερα ήρθαν κι εκείνες οι ραδιοφωνικές εκπομπές με τα λαϊκά σουξέ και τη φωνή του παρουσιαστή που διαφήμιζε (...με μπόλικο echo) "ΦΩΣ, ΝΕΡΟ, ΤΗΛΕΦΩΝΟ, ΟΙΚΟΠΕΔΑ ΜΕ ΔΟΣΕΙΣ" κι η αγοραπωλησία γης γνώρισε μεγάλες πιένες, αφού κατάφερε ν' απασχολήσει τα λαϊκά στρώματα και να ξεφύγει από τα στενά πλαίσια της "αριστοκρατίας". Πριν τη δεκαετία του '30, μόνο οι εύπορες οικογένειες είχαν την ευκαιρία να χαίρονται τις ομορφιές του εξωτικού... Φαλήρου !!! Υπάρχουν ακόμα κάποια παλιά αρχοντικά, κτισμένα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, που μαρτυρούν την αίγλη του. Στη σελίδα "Φαληριώτικα" θα βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες, ακόμα και για το πως ξεκίνησε η μόδα των θαλάσσιων λουτρών, πως μετέβαιναν οι πρώτοι λουόμενοι στις Τζιτζιφιές και στο "Μπάτη" και πως ήταν τα πρώτα λουτρικά ενδύματα... απόλαυση !!!
Ακόμα πιο δυσπρόσιτες για τα μικρά βαλάντια ήταν οι περιοχές της Κηφισιάς, της Φιλοθέης ή του Ψυχικού, όπου οι λιγοστές επαύλεις φιλοξενούσαν τις μεγαλοαστικές οικογένειες καθ' όλην την θερινήν περίοδον... η δε Εκάλη, αποτελούσε τον ιδεώδη χειμερινόν προορισμόν !!! Ήταν, σαν να λέμε, το Γκστάαντ της εποχής !!!
Κάτι λοιπόν, ο μιμητισμός, κάτι η νοσταλγία της υπαίθρου, κάτι η υποτιθέμενη ευκαιρία να προικίσουν -με δόσεις πάντα- τα βλαστάρια τους, οι ταλαίπωροι βιοπαλαιστές του '50, βρέθηκαν ν' αλληλοσπρώχνονται στα πούλμαν των αετονύχηδων μεσιτών, για να ξεναγηθούν σε -ενίοτε ανύπαρκτα- οικόπεδα, που θα στέγαζαν σ' αυτά τη μελλοντική ευτυχία των παιδιών τους, τα όνειρα για ολιγοήμερες διακοπές στον καθαρό αέρα κι ίσως -γιατί όχι- τα ξεκούραστα γηρατειά τους...
Κάπως έτσι δημιουργήθηκαν οι παραθεριστικοί -αρχικά- οικισμοί στη Νέα Μάκρη, στη Λούτσα, στη Ραφήνα, στο Πόρτο-Ράφτη, στο Δασκαλειό, στο Σιρί, στην Αγία Μαρίνα κι εκατέρωθεν της σημερινής παραλιακής μέχρι το Σούνιο, αλλά και στα δυτικά παράλια, στο Θυμάρι, στην Ανάβυσσο, στη Σαρωνίδα... μέχρι τη Βάρη.
Εκτάσεις γης στα Μεσόγεια, που άλλοτε ήταν τσιφλίκια και διανεμήθηκαν στους ακτήμονες αγρότες (...επί Πλαστήρα, με το νομοθετικό διάταγμα του 1923) και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '40 πέρναγαν από πατέρα σε γιο (... ή και κόρη, ως προίκα) αποκλειστικά ως αγροτεμάχια, περί τα μέσα της δεκαετίας του '50 άρχισαν ν' αλλάζουν χρήση και σε κάποια απ' αυτά, κυρίως στα παραθαλάσσια, στήθηκαν οι πρώτες εξοχικές κατοικίες των ντόπιων κατοίκων της περιοχής. Μη φανταστείτε τίποτα βίλες... μιλάμε για παράγκες και καλαμένιες καλύβες, ίσα για να κάνουν τα μπάνια τους οι οικογένειες, που ήταν δύσκολο να μετακινούνται καθημερινά με τα κάρα και τα μουλάρια. Αν μάλιστα, ρωτήσει κανείς τους ντόπιους (υπερ)αιωνόβιους γέροντες, μαθαίνει πως οι γαμπροί, όταν άκουγαν για ένα στρέμμα στην παραλία ή στο βουνό, έφευγαν τρέχοντας και χάλαγε το... προξενιό. Άλλωστε είναι γνωστό πως, η "περιουσία" τότε δε μετριούνταν ανάλογα με την έκτασή της, αλλά με γνώμονα την ετήσια παραγωγή της κάθε καλλιέργειας. Έλεγε, φερ' ειπείν, ό πατέρας "η νύφη έχει τόσες ρίζες ελιές, που κάνουν το χρόνο τόσους τόνους λάδι". Τα κτήματα αυτά λοιπόν, τα θεωρούσαν άχρηστα, αφού -λόγω εδάφους, αλλά και απόστασης απ' τα χωριά- δε μπορούσαν να τα καλλιεργήσουν για να έχουν ένα εισόδημα. Έτσι, αυτά τα κτήματα ήταν τα πρώτα που αντάλλασσαν με κάποια καλλιεργήσιμη έκταση ή πουλούσαν, σε περίπτωση οικονομικής δυσχέρειας, ενίοτε σε εξευτελιστικές τιμές...

*Παρέα νεαρών στο Πόρτο-Ράφτη (1951). Πίσω αριστερά, εκεί που διακρίνονται τα "καλυβάκια", τώρα βρίσκεται η είσοδος της πλαζ Αυλακίου

Η "εξοχή" ήταν ανέκαθεν "εξόχως" προσφιλής στους αστούς Αθηναίους (...γι αυτό και δεν "εξέχασαν" να την κατακλύσουν με "εξοχικά"). Οι λόφοι που σκεπάζονταν από ρείκια, σκίνα, μέντα και πεύκα, τους φιλοξενούσαν συχνά στις εξορμήσεις τους. Οι κάμποι με τις ελιές, τ' αμπέλια, τις συκιές, τις φιστικιές και τα περιβόλια, τους φίλευαν ζαρζαβατικά και φρούτα στις στάσεις τους κι οι ντόπιοι τους προμήθευαν αγνά προϊόντα του μόχθου τους (...ψωμί, τυρί, λάδι, κρασί και μέλι), δημιουργώντας -και στους μεν και στους δε- την ψευδαίσθηση μιας αρμονικής κι ίσως μόνιμης, συμβίωσης.
Άρρηκτα συνδεδεμένη με τον εκδρομισμό, η "ανακάλυψη" της αττικής υπαίθρου ξεκίνησε την περίοδο του Μεσοπολέμου. Μέχρι τότε, οι συνήθεις περίπατοι αναψυχής έφταναν ως το Ζάππειο ή τον λόφο του Φιλοπάππου και οι πιο μακρινές εξορμήσεις, μέχρι τις εξοχές των Πατησίων και των Αμπελοκήπων !!!
Όπως μαρτυρεί η άνθηση δεκάδων φυσιολατρικών και ορειβατικών συλλόγων στη δεκαετία του '30, οι οργανωμένες εκδρομές ήταν συνήθεια της μεγαλοαστικής τάξης, που είχε τη χρονική άνεση και την οικονομική ευχέρεια για πολυήμερες εξορμήσεις στα περίχωρα των Αθηνών και συν τοις άλλοις, την ευκαιρία να συνοδεύονται συχνά από τον φωτογραφικό φακό κάποιου ξένου περιηγητή. Αρχικά, οι περιοχές της Αττικής που είχαν κάποια "τουριστική" κίνηση, ήταν εκείνες με αρχαιολογικό-εκπαιδευτικό ενδιαφέρον. Τη δεκαετία του '50 αρχίζουν και οι συστηματικές αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ανατολική Αττική, από το ακρωτήριο του Σουνίου μέχρι την ευρύτερη περιοχή του Μαραθώνα...

Ο ναός του Ποσειδώνα ταξιδεύει μαζί με τις ψαρόβαρκες, πάνω στη στραφταλιστή θάλασσα, αμόλυντη ακόμη από πολυτελή ξενοδοχεία και τουριστικά περίπτερα.
Ο Θορικός, έδρα του μυθικού βασιλιά Κεφάλου, στην ευρύτερη περιοχή της Λαυρεωτικής, που ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους ήταν πηγή πολύτιμων μεταλλευμάτων (...στην αρχαιότητα, ένα μεγάλο μέρος της Αθηναϊκής ευημερίας οφειλόταν στον ορυκτό πλούτο και τα ορυχεία αργύρου του Λαυρείου). Αξίζει να σημειώσουμε εδώ, ότι χάριν αυτής της ιδιαιτερότητας, το Λαύριο γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και στα νεότερα χρόνια. Διαθέτοντας ήδη ένα μεγάλο εμπορικό λιμάνι, συνδέθηκε με τα αστικά κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά με τον πρώτο σιδηρόδρομο -το γνωστό "θηρίο"- από το 1885, ηλεκτροδοτήθηκε πολύ νωρίτερα από τα υπόλοιπα χωριά της Ανατολικής Αττικής και των Μεσογείων, ενώ στην περίφημη αγορά του -στο καφενείον "Η Ωραία Ελλάς"- καταγράφεται η πρώτη χρηματιστηριακή πράξη, ελλείψει χρηματιστηρίου στην Αθήνα...

*Λαύριο 1945. Στο βάθος η Μακρόνησος

Εκτός από τον τύμβο των Αθηναίων πεσόντων στη μάχη του Μαραθώνα, οι περιηγητές της Αττικής είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν το αρχαίο οχυρό του Ραμνούντα, το ιερό-θεραπευτήριο του Αμφιαράου, τον οίκο του αττικού -του "ορθού"- Διονύσου και τη σπηλιά των Νυμφών στην Πεντέλη, τους ταφικούς περιβόλους της οικογένειας του Μείδονος και την "Φρασίκλεια", την Κόρη του Αριστίωνος εκ Πάρου, που βρέθηκε αργότερα στον αρχαίο δήμο Μυρρινούντος, στο Μαρκόπουλο (... "Μερέντα" αποκαλούν το βουνό οι ντόπιοι και μέχρι πρότινος, λειτουργούσε εκεί λατομείο εξόρυξης μαρμάρου και άλλων υλικών οικοδομής... τέτοιοι είμαστε !!!) και τέλος, το σπάνιας ομορφιάς ιερό της Αρτέμιδος, που το 1948, χάρη στην ενόραση του τότε Εφόρου Αρχαιοτήτων Αττικής, άρχισε σιγά σιγά να αναδύεται μέσα από την ιλύ του Ερασίνου ποταμού, στη Βραυρώνα.
Στην Αττική, επίσης, αφθονούν τα μοναστήρια και τα ξωκλήσια, διάσπαρτα στα πιο απίθανα σημεία του χάρτη της. Δεν ήταν λίγοι λοιπόν, οι προσκυνητές που συνδύαζαν το θρησκευτικό τους καθήκον με μια ημερήσια εκδρομή. Όπου βουνοκορφή υπολογίστε κι ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Προφήτη Ηλία κι όπου κυματάκι, την τιμητική της έχει η Αγία Μαρίνα. Κι οι δυο γιορτάζονται -ίσως καθόλου τυχαία- καλοκαίρι κι έτσι, μετά τη λειτουργία στη χάρη τους, ακολουθούσε πάντα κάποιο γλέντι ή πρόχειρα στημένο πανηγύρι, ενίοτε δε και μερικές βουτιές στη θάλασσα, μέχρι να χτυπήσει η καμπάνα του εσπερινού...

*Εκδρομή και πικ-νικ στην Πεντέλη, 1954

Η αναψυχή, βέβαια, πριν γίνει μόδα ήταν επιτακτική ανάγκη για βελτίωση της υγείας των νεαρών -κυρίως- ατόμων, των χτυπημένων από την επιδημία της φυματίωσης. Υπολογίζεται πως μέσα στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, περίπου 40.000 άτομα, ηλικίας από 15 έως 35 χρόνων, πέθαιναν από φυματίωση κάθε χρόνο, ενώ μέχρι το 1930 είχαν πεθάνει περισσότεροι από ένα εκατομμύριο νέοι άνθρωποι. Το πρόβλημα της φυματίωσης πήρε τεράστιες διαστάσεις κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα, όταν άρχισαν να καταφθάνουν τα κύματα των ταλαιπωρημένων προσφύγων. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης στις παράγκες των προσφυγικών συνοικισμών θα μεγιστοποιήσουν τις επιπτώσεις της νόσου ανάμεσα στους πρόσφυγες και θ' αποτελέσουν έναν από τους βασικούς συντελεστές για τη διάδοσή της. Το "χτικιό", όπως λεγόταν χαρακτηριστικά, δεν αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά παρά μόνο στα μέσα του αιώνα, όταν άρχισαν να χρησιμοποιούνται ευρέως τα αντιφυματικά φάρμακα. Μέχρι τότε, η θεραπεία του στηριζόταν στην ανάπαυση, στον υπερσιτισμό, την αεροθεραπεία και την ηλιοθεραπεία, οι ευεργετικές ιδιότητες της οποίας, θεωρούνταν για πάρα πολλά χρόνια αποτελεσματικές και για άλλες παθήσεις, πέραν του αναπνευστικού (... όπως του δέρματος -τι ειρωνικό που ακούγεται σήμερα !- των οστών κλπ). Στο σανατόριο "Σωτηρία", που λειτουργούσε ήδη από το 1905 στο "δάσος" του Χολαργού (...έκταση, για την οποία, το 1950 μερίμνησε ο τότε αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, ώστε να απαλλοτριωθεί δια νόμου και να δημιουργηθεί εκεί ο οικισμός των Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων) τα κρεβάτια γέμιζαν ασφυκτικά. Φτωχές ή εντελώς άπορες οικογένειες που είχαν άρρωστα παιδιά, άρχισαν να στήνουν πρόχειρα καταλύματα και να μένουν εκεί, για όσο καιρό χρειαζόταν μέχρι να γίνουν καλά (...ή να πεθάνουν), στα δάση της Πάρνηθας, της Πεντέλης και του Υμηττού, ενώ τα ιατρικά περιοδικά της εποχής διαφήμιζαν τα πολυτελή σανατόρια της Ελβετίας, προφανώς για του "έχοντες" το ανάλογο βαλάντιο που απαιτούσε η εκεί νοσηλεία (... για τους μεν, είναι χαρακτηριστικές οι περιγραφές του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου στην "Αστροφεγγιά" και για τους δε, είναι γλαφυρότατη η αφήγηση του Τόμας Μαν στο "Μαγικό βουνό"). Δεν γνωρίζω αν η ονομασία "Νέα Ελβετία" δόθηκε στον εν λόγω προσφυγικό συνοικισμό του Βύρωνα με διάθεση σαρκασμού της όλης κατάστασης, αλλά αν είναι έτσι, το βρίσκω εξαιρετικά εύστοχο και πολιτικοκοινωνικά αιχμηρό (...ένας ακόμα λόγος να νιώθω περήφανη που μεγάλωσα εκεί). Ύστερα ήρθε η κατοχή, ο εμφύλιος και... το "σχέδιο Μάρσαλ". Η κατατμημένη και σπαράσσουσα χώρα, καθώς εκπνέει η δεκαετία του '40 εισέρχεται σε μια διαδικασία ταξινόμησης, ομοιογενοποίησης και κωδικοποίησης, που διενεργείται μέσω της ιδρυματοποίησης της ανθρώπινης ανάγκης και εμπειρίας, προσπαθώντας να παρουσιάσει ένα πρόσωπο εθνικής ολότητας. Ιδρύματα ανιάτων, απόρων, ορφανών, φυλακές και αναμορφωτήρια ανηλίκων, παιδικές κατασκηνώσεις και "στρατόπεδα πειθαρχημένης διαβίωσης" οργανώνονται στην Αττική, έτσι ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμα στην κεντρική εξουσία και το επιτηρητικό της βλέμμα...

*Παιδική κατασκήνωση στον Άγιο Ανδρέα, 1949


*Εγκαταστάσεις του Ερυθρού Σταυρού στη Βούλα, 1947

Ανοίγω το άλμπουμ με τις κιτρινισμένες οικογενειακές φωτογραφίες... Η θεία μου, μοδιστρούλα στην αυλή, η μάνα μου, η μικρότερη από τέσσερα ορφανά από πατέρα παιδιά, με "μοντελάκι" ραμμένο απ' τα χεράκια της αδελφής της, σε εκδρομή στο "Λόφο Κοπανά" στη Ζωοδόχο Πηγή (... πολύ αργότερα, μετατράπηκε σε σταθμό μεταφόρτωσης απορριμμάτων του Δήμου Βύρωνα και κάηκε το 2007)...
Κυριακή στο βουνό (1949), οικογένεια και γειτονοπούλες, εκδρομή στο "νταμάρι Πολύδωρα" (... εκεί που βρίσκεται σήμερα το "Θέατρο Βράχων"). Στο ίδιο μέρος, λίγα χρόνια αργότερα (...το σπιτάκι που φαίνεται, είναι το πρόχειρο γραφείο των λατομείων "ΕΡΓΑΝΗ", που λειτουργούσε ημι-παράνομα ως χωματερή και "νεκροταφείο αυτοκινήτων" μέχρι το 1991).
Στην επόμενη, χαρά και εργασία... για να παντρευτεί η μεγάλη αδερφή, έπρεπε να προστεθεί ένα δωμάτιο στο προσφυγικό σπίτι. Φυσικά, το έχτισαν οι θείοι μου με τα χέρια τους, όπως αργότερα και για τη μικρή. Το σπίτι εκεί είναι ακόμα, εκείνοι δε ζουν πια...
Εν ώρα εργασίας και η επόμενη... ο πατέρας μου, βοηθός σε συνεργείο αυτοκινήτων, μαζί με συναδέλφους. Αριστερά "Οι κυρίες της αυλής", ενώ στην κεντρική φωτογραφία, η μητέρα μου μαζί με συναδέλφους της σε Κυριακάτικη εξόρμηση για μπάνιο, με πούλμαν της εταιρίας "Λαμπτήρων LUX" (...θα πρέπει να ήταν θυγατρική της Philips, αλλά δεν παίρνω κι όρκο). Η φωτογραφία γράφει από πίσω "Καβούρι 1957"...

Τη δεκαετία του '60, στα πλαίσια μιας πιο οργανωμένης τουριστικής πολιτικής, η μαζική αναψυχή έχει περάσει πλέον σε άλλο επίπεδο. Το 1961, στον μεγαλύτερο πνεύμονα πρασίνου της Αττικής, εγκαινιάζεται η ξενοδοχειακή μονάδα "Μον Παρνές", η ναυαρχίδα του νέου τουριστικού προφίλ της χώρας (...χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες για να αποδειχθεί ότι κατασκευάστηκε χωρίς άδεια. Η νομιμοποίηση έγινε με διαδοχικές αποφάσεις του γενικού γραμματέα του ΕΟΤ το 1997 και το 2002, αφού έγινε ειδική νομοθετική ρύθμιση με το νόμο 2160/1993). Το "Δυτικό" αεροδρόμιο στο Χασάνι (...έτσι λεγόταν η περιοχή του Ελληνικού) επεκτείνεται με τη δημιουργία νέων αεροδιαδρόμων. Η συνεχώς αυξανόμενη κίνηση επισκεπτών από το εξωτερικό δημιουργεί την ανάγκη νέων εγκαταστάσεων κι έτσι, από το 1969 λειτουργεί πλέον και μια "Ανατολική" πτέρυγα, αποκλειστικά για πτήσεις εξωτερικού. Τα εγκαίνια της "Νέας Παραλιακής Λεωφόρου" άνοιξαν το δρόμο και για τη δημιουργία μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, κυρίως στη νοτιοδυτική Αττική. Λειτουργούν αρχικά τρεις μοντέρνες λουτρικές εγκαταστάσεις (...πλαζ Βάρκιζας, Βούλας, Βουλιαγμένης) με τις απαραίτητες υποδομές, αλλά και μαρίνες υψηλών προδιαγραφών, μεγάλα εστιατόρια και κοσμικά κέντρα (... για τα περισσότερα εκκρεμούν δικαστικές υποθέσεις και αγωγές για αυθαίρετη δόμηση και καταπάτηση αιγιαλού, ενώ συνεχίζουν να λειτουργούν ακόμη και σήμερα).
Η παρθένα φύση έχει πλέον υποταχθεί στην "ανάπτυξη" και τίποτα δε θυμίζει πια τα ειδυλλιακά ακρογιάλια, τις ρομαντικές βαρκάδες στο Φαληρικό Δέλτα, τα γραφικά ταβερνάκια της Βουλιαγμένης -απαραίτητη στάση για ουζάκι και μαριδάκι, μετά το Κυριακάτικο μπάνιο- ή τα οικογενειακά πικ-νικ στην Πεντέλη, παρά μόνο κάποιες φωτογραφίες... η φαιόχρους κόμη της μνήμης !!!