Παρ’ ολίγον ειδύλλιο

Εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» 24.10.1946

«Αι γαλλικαί εφημερίδες και τα περιοδικά δημοσιεύουν τελευταίως πολλά άρθρα αφιερωμένα εις την περίφημη Εντίθ Πιάφ και διά τις περιοδείες που έκανε εσχάτως εις διάφορες πρωτεύουσες. Ιδιαιτέρως αναφέρουν για την περιοδεία της εις την Αθήνα, όπου και ετραγούδησε με πολλήν επιτυχίαν τις γνωστές παριζιάνικες καντσονέτες της. Η Εντίθ Πιάφ, γράφουν τα παρισινά φύλλα, ανεκάλυψε στην πρωτεύουσα της Ελλάδος και έναν... Απόλλωνα. Έναν ηθοποιό του θεάτρου της πρόζας και του ελληνικού κινηματογράφου. Τον είδε ένα βράδυ να παίζη σε μια κομεντί, στον “Κύριο Φαλεντόρ”- πρόκειται ασφαλώς περί του κ. Δ.Χορν-, και τον άκουσε ύστερα σ΄ ένα κλασσικό έργο. Και αν η Πιάφ δεν κατάλαβε τη γλώσσα εις την οποίαν έπαιζε ο ανακαλυφθείς παρ΄ αυτής καινούργιος Απόλλων, αντελήφθη όμως ότι ήταν ωραίος, με κυπαρισσένιο ανάστημα και ότι είχε μεγάλο ταλέντο. Του επρότεινε να παίξη μαζί της τον “Ωραίο Αδιάφορο” και θα ζητήση παραλλήλως από τον Ζαν Κοκτώ να γράψη ένα έργο με πρωταγωνιστάς αυτήν και τον Απόλλωνα. (...) Ο μόνος ίσως που έμεινεν αδιάφορος υπήρξεν ο Υβ Μοντάν, ο οποίος διέκοψεν από πολλού τας ερωτικάς σχέσεις του με την Πιάφ διά να ζητήση τον έρωτα στην νεαρά Ζιζέλλα Πασκάλ με την οποίαν εθεάθη συχνά».

Η Εντίθ Πιάφ με τις εμφανίσεις της τόσο στο θέατρο “Ρεξ”, όσο και στο κέντρο “Μαϊάμι” κέρδισε τις ελληνικές εντυπώσεις. Οι εφημερίδες της εποχής έγραψαν διθυραμβικές κριτικές και σχόλια για «το θαυμασμό και τη βαθύτατη συγκίνηση» που προκάλεσε με τα τραγούδια και τη φωνή της. Όσο για την "ιστορία" της με τον Δημήτρη Χορν, έγινε αντικείμενο συζήτησης στα κοσμικά στέκια της εποχής, χωρίς να μπορεί κανείς να επιβεβαιώσει τα πραγματικά γεγονότα.
Σύμφωνα με τον Ζάχο Χατζηφωτίου «η Εντίτ Πιάφ, που τραγουδούσε τότε στο κέντρο “Μαϊάμι” της Κυψέλης, γνώρισε στα διαλείμματα τον Χορν, στο μπαρ του κέντρου. Ωραίος και ευγενικός, γνώστης της γαλλικής και της αγγλικής γλώσσας, ο Χορν μπορούσε με άνεση να συναναστραφεί την Πιάφ. Τότε», συνεχίζει, «η Πιάφ είχε γνωρίσει και τον Γιάννη Φλερύ με τη Λίντα Αλμα για τους οποίους έκλεισε δουλειά με εξάμηνο συμβόλαιο στο κέντρο Μονσενιέρ, στο Παρίσι ».


Λίγο αργότερα η Πιάφ έστειλε στον νεαρό τότε Έλληνα ηθοποιό ένα μακροσκελές γράμμα (…με ημερομηνία 20.9.1946). Ήταν μια ερωτική επιστολή, αποκαλυπτική για τα συναισθήματά της. Τον καλούσε να τη συναντήσει στο Παρίσι, λέγοντάς του «θα σε περιμένω όσο καιρό χρειαστεί. Δεν έχω αγαπήσει άλλον άνθρωπο όσο εσένα. Σ΄ αγαπώ όσο δεν αγάπησα ποτέ κανέναν. Τάκη, μη μου πληγώσεις την καρδιά !». Στη συνέχεια, και συγκεκριμένα στις 13 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς, του έστειλε ένα τηλεγράφημα: «Αν μπορείς γράψε μου στο όνομα κυρία Μπιγκάρ, στην οδό Μπερί 26. Μη βάλεις το όνομά μου στη διεύθυνση». Παραμένει άγνωστο αν ο Χορν απάντησε στην πρώτη επιστολή της Πιάφ και αν το τηλεγράφημα που ακολούθησε υπονοεί ότι είχαν επικοινωνήσει ενδιαμέσως.
Πάντως, η ιδιαίτερα προσωπική και φλογερή επιστολή της, 31χρονης τότε, Γαλλίδας ερμηνεύτριας προς τον 25χρονο Έλληνα ζεν πρεμιέ, δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης των συναισθημάτων που έτρεφε για εκείνον. Μεταξύ άλλων του έγραφε: «Επιστρέφοντας από το ταξίδι μου στην Αθήνα έλαμπα, και αυτή η λάμψη οφείλεται σ΄ εσένα, έρωτά μου...Μην αφήσεις την καρδιά μου να πεθάνει! (...) Ξέρω ότι είμαι ικανή να τα παρατήσω όλα για σένα. (...) Σε περίπου πενήντα μέρες θα επιστρέψω στην Αθήνα, την οποία αγαπώ πλέον όσο και το Παρίσι».


(Από το ντεμπούτο του Δημήτρη Χορν στο θέατρο, το 1940, στην οπερέτα του Γιόχαν Στράους "Η Νυχτερίδα")

Το 1946 ο Χορν μετρούσε μόλις πέντε χρόνια ως επαγγελματίας ηθοποιός και με τους ρόλους του είχε ήδη ξεχωρίσει. Οι κριτικές μιλούσαν γι΄ αυτόν τον « πολλά υποσχόμενο νέο και μπριλάντε καλλιτέχνη, ο οποίος είχε αφήσει να διαφανεί ότι διέθετε το χάρισμα του πρωταγωνιστή ». Είχε ήδη παίξει στον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, είχε συνεργασθεί με την Κατερίνα Ανδρεάδη ( …την Κυρία Κατερίνα, όπως έμεινε γνωστή) και είχε ιδρύσει θίασο με τη Μαίρη Αρώνη. Εκείνη τη χρονιά έπαιξε σε τρία έργα. Στην αρχή της σεζόν ήταν στο θέατρο "Κατερίνα" με το "Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι" του Οσκαρ Ουάιλντ, σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζίσκου, με τη Μελίνα Μερκούρη και τους Στέλιο Βόκοβιτς, Ανδρέα Φιλιππίδη. Τον Σεπτέμβριο έπαιξε στον "Κύριο Ντε Φαλεντόρ" σε σκηνοθεσία Γιάννη Τσαρούχη, με την Ελένη Χαλκούση και τον Λυκούργο Καλλέργη, στο θέατρο "Κοτοπούλη", ενώ τον Νοέμβριο έκανε πρεμιέρα στο Εθνικό Θέατρο με το τον ρόλο του Βενέδικτου στο "Πολύ κακό για το τίποτα" του Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, μαζί με τους Στέλιο Βόκοβιτς, Μάνο Κατράκη κ.α.
Αν και ο Χορν δεν μίλησε ποτέ για τη γνωριμία του με την Πιάφ, φαίνεται ότι πολύ αργότερα συζητώντας με φίλους αναφέρθηκε χαμογελώντας στο περιστατικό. Θυμήθηκε μάλιστα, ότι είχε δεχθεί ένα τηλεφώνημα από τον Υβ Μοντάν (… τον τότε "προστατευόμενο" της Πιάφ), ο οποίος τον προειδοποιούσε να μην κάνει σχέση μαζί της… για να μη τον βρουν σε κανέναν υπόνομο.


Την εποχή που ο Χορν έλαβε την ερωτική αυτή επιστολή ήταν ήδη, από το 1942, παντρεμένος με τη Ρίτα Φιλίππου. Μετά τον χωρισμό τους και μετά τον θάνατό της, κάποια προσωπικά του αντικείμενα πρέπει να πέρασαν στα χέρια της οικογένειάς της και κυρίως στην αδελφή της τη Λέλα, η οποία πέθανε προσφάτως.
Εξήντα τρία χρόνια μετά λοιπόν, η τετρασέλιδη ερωτική επιστολή, γραμμένη με γαλάζιο μελάνι από το χέρι της Εντίθ Πιάφ, καθώς και το τηλεγράφημα που ακολούθησε, μαζί με τους φακέλους τους, δημοπρατήθηκαν στις 16 Ιανουαρίου (…κατά σύμπτωση, την ίδια ακριβώς ημερομηνία που πέθανε ο Δημήτρης Χορν) στο ξενοδοχείο “Αthens Ρlaza” και αντί του ποσού των 1.500 ευρώ, αγοράστηκαν από τον στενό συνεργάτη του Χορν, Θεοδόση Ισαακίδη, ο οποίος έχει και την επιμέλεια του αρχείου του μεγάλου ηθοποιού. Τα έγγραφα, μαζί με ένα πρόγραμμα από τη συναυλία που έδωσε, για φιλανθρωπικό σκοπό, η Πιάφ στο θέατρο Κοτοπούλη, εκτίθενται από την Πέμπτη 22 Ιανουαρίου και μέχρι την Κυριακή 1η Φεβρουαρίου, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στα πλαίσια της έκθεσης για τα 10 χρόνια από το θάνατο του Δημήτρη Χορν.


Στις, ομολογουμένως, σκοτεινές αίθουσες του μουσείου μπορεί να θαυμάσει κανείς ασπρόμαυρες κυρίως, αλλά και έγχρωμες φωτογραφίες κι αφίσες από τις θεατρικές και κινηματογραφικές του επιτυχίες, εξώφυλλα περιοδικών και δίσκων, προγράμματα και εισιτήρια παραστάσεων και κάποια προσωπικά αντικείμενα του ηθοποιού, όπως τα γυαλιά του, το γραφείο, η πολυθρόνα, κάποια έπιπλα από το δωμάτιό του, πίπες, παπούτσια, ρόμπες, βιβλία με αφιερώσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή, του Μάνου Χατζιδάκι, του Αλέξη Μινωτή κ.ά., αλλά και το τελευταίο καμαρίνι του, όπως μεταφέρθηκε από το θέατρο Διονύσια, που πλέον φέρει το όνομά του…


Τις πληροφορίες για τη ζωή του και την επαγγελματική του πορεία, συνοδεύουν οικογενειακές φωτογραφίες από τα εφηβικά του χρόνια, με τους γονείς του, τη νονά του Κυβέλη, τις συζύγους του και τους αγαπημένους του φίλους και συναδέλφους, επαγγελματικές ταυτότητες και διαβατήρια, επιστολές και σημειώματα...


Είχαμε επίσης την ευκαιρία να δούμε από κοντά δυο περίτεχνα κοστούμια κλασσικών ρόλων, του Πιραντελικού "Ερρίκου Δ’" (1967) που παραχωρήθηκε από το Εθνικό Θέατρο και του Σαιξπηρικού "Ριχάρδου Γ΄" (1970) από το Θεατρικό Μουσείο, καθώς και τα κοστούμια από τους "Φοιτητές" του Γρηγορίου Ξενόπουλου (1941), από το "Λορετζάτζιο" (1965), το κοστούμι της παράστασης "Στέλλα Βιολάντη" (1948) σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη και το κοστούμι από την τελευταία του παράσταση, τον "Αρχιμάστορα Σόλνες" του Ίψεν το 1983.
Σ’ έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο με ακουστικά και δυο σκαλιστές πολυθρόνες, ο επισκέπτης της έκθεσης έχει την δυνατότητα να ακούσει πεντάλεπτα αποσπάσματα από συμμετοχές του Χόρν στο ραδιοφωνικό θέατρο, ενώ σκηνές από τις ταινίες "Η κάλπικη λίρα", "Μια ζωή την έχουμε", "Μεθύστακας", "Η φωνή της καρδιάς", "Χειροκροτήματα", "Το κορίτσι με τα μαύρα" κι άλλες, προβάλλονται συνεχώς και στο κεντρικό video-wall. Τέλος, σε μια μικρή κινηματογραφική αίθουσα μπορεί κανείς να καθίσει αναπαυτικά και να παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ του Γιώργου Σκεύα "Δημήτρης Χορν", που προβλήθηκε από την εκπομπή "Παρασκήνιο" της κρατικής τηλεόρασης.

INFO:
Επετειακή έκθεση «Δημήτρης Χορν», Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4, Κολωνάκι, τηλ: 210 7228321
Μέχρι την Κυριακή 1 Φεβρουαρίου
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή-Σάββατο 10:00-17:00
Πέμπτη 10:00-20:00, Κυριακή 11:00-17:00, Τρίτη κλειστό